Xin gửi lời chào lời chúc sức khỏe chân thành nhất với tất cả tới bạn, những người yêu thích về âm thanh. Do cũng có cùng sở thích là suy ngẫm đồ âm thanh nên hôm nay mình có viết bài hướng dẫn về tổng quan về loa bằng hiểu biết hạn chế của minh. hi vọng bài viết có khả năng tích lũy thêm kinh nghiệm và có nhiều ích lợi cho các bạn đọc CƠ BẢN VỀ CỦ LOA ĐIỆN ĐỘNGmột giới thiệu : Chào một số bạn: trong dàn âm thanh công cộng nghe nhìncó lẽ loa& mic là thiết bị kém phát triển . ra đời khoảng từ hơn 100 năm qua quả thật nó chẳng có thay đổi gì đang kể. Nó gần như là 1 huyền thoại, các bạn nói về nó cực nhiều nhưng kết quả thường hay rất mông lung.Loa có thực sự gian nan đến vậy không? Đáp án của mình là nó gồm nhiều cái rất đơn giản , cũng bởi vì quá nhiều nên thực sự lựa chọn ra ra Đáp án cho nó thật sự là vô cùng quá khó. Trên thế giới các công ty thật sự có khả năng thiết kế ra nó rất ít( thiết kế chứ không phải sản xuất ứng dụng). đa số một số cty này nằm ở các nước Bắc Âu nơi mà ngành khoa học có nhiều điều kiện để có thể phát triển như Scanpeak, Seas. một số ngành khoa học để phát triển 1 củ loa theo mình ít nhất là 3 ngành gồm : Điện từ trường; âm học; cơ học vật liệu. & cả tâm sinh lý học nữa( trường hợp có điều kiện mình sẽ nói rõ hơn).Loa thực sự rất tệ, Chắc ít có bộ phận nào có khả năng tệ hơn nó được do đâu vậy.Củ loa hay được gọi là Transducer (bộ chuyển đổi năng lượng). Nó chuyển từ tín hiệu điện (từ máy khuếch đại) thành chuyển động cơ (cuộn dây động voice coil) sau đó thông một màng bức xạ (màng loa cone) thay đổi áp suất không khí làm nên am thanh phong hop . một số bộ phận tệ về hiệu suất như bình acqui (Điện↔Hoá) hay tấm Pin mặt trời (Quang↔Điện) cũng tốt hơn nó gấp nhiều lần vì nó phải qua trung gian là cơ học (Điện-Cơ-Âm). Giả dụ 1 cái loa có độ nhạy là 95dB( hiệu suất rất cao đó), đưa vào đó 100W điện ta thu được khoảng 3W âm thanh, 97W phần còn lại chỉ để nhún nhảy màng loa & đốt nóng cuộn dây động thôi, tiêu tốn phí.! hầu hết những loa có hiệu suất khoảng một % thôi đó các bạn. Với 1 thiết bị có cấu tạo chán như vậy nhưng chúng ta buộc lòng phải sử dụng vì Hiện giờ chưa ai nghĩ ra cách nào bảo đảm hơn cả, chắc cần phải 50 năm nữa, có thể thời điểm đó ta có cách nào đó thay đổi trực tiếp áp suất không khí từ điện mà không cần phải hệ cơ học nào hết. nghe nản quá ! không muốn tìm hiểu về nó nữa! Nhưng có lẽ vì tình yêu âm nhạc (ai mà không yêu nó chứ) mà một số kỹ sư vẫn miệt mài nghiên cứu và cho ra những sản phẩm lấy hết hồn vía chúng ta chỉ từ 1 % nhỏ nhoi đó. Dám chắc 100% các kỹ sư thiết kế loa mê nhạc dữ lắm. Họ sử dụng khoa học để phục vụ cho nghệ thuật, tôi xem họ như thánh sống vậy rất đáng quí trọng. Hiểu thêm 1 chút về loa tôi biết có giúp chút gì cho việc thưởng thức ca nhạc không, hay có khả năng Diy một cái loa cho riêng mình không? Nhưng bởi vì tài liệu về loa ở Việt Nam quá ít & cả triệu câu hỏi trên forum nên rất hi vọng bài viết này sẽ gíup một ít cho một số bạn. Loa không thuộc về những chuyên gia nó là của tất cả mọi người yêu âm nhạc, tôi nghĩ là vậy.2. Cấu tạo củ loa:2.Chức năng của những thành phần:a. Frame (Khung sườn loa): sử dụng để gắn những thành phần, loại cao cấp thì bằng nhôm đúc, thường thì bằng sắt dập đôi khi còn được làm bằng nhựa. riêng đối với một số loa bổng & 1 số loa trung khung sườn thường kín (bít luôn đằng sau) khung sườn cũng là chổ cho một số hãng thi thố điểm mạnh , như loa bổng của B&W khung sườn phía sau làm bằng thủy tinh có hình dạng vỏ ốc giúp triệt tiêu hoàn toàn âm thanh từ phía sau màng loa. Khung sườn loa cho biết loa đó cao cấp cỡ nào còn về âm thanh không tác động nhiều lắm chỉ mong sao nó đừng có bề mặt quá lớn gây phản xạ trực tiếp lại màng loa.b. Surround, edge (viền nhún): một số loa ngày xưa thì hay cùng chất liệu giấy với phần màng loa hoặc vải (xếp gấp lại) với loại này thì đường viền khá cứng & tác động trực tiếp theo thông số kỹ thuật của loa, loại viền này nếu bị móp cần dán lại, không được cắt ra chế lại bằng viền cao su mút thông thường. thời gian gần đây khuynh hướng làm viền nhún càng mềm dẻo và bền là được, với loại này chẳng may bị rách bạn có khả năng thay thế mà không tác động nhiều đến chất lượng (do độ cứng không đáng kể). Viền loa không phát ra âm thanh nó chỉ có vai trò giữ kín hơi & độ mềm dẻo. Mặc dù vậy nếu thay thế không đúng loại âm thanh sẽ rất khác nhau . Nhìn vào viền loa nếu có kinh nghiệm bạn có thể nhận biết loa âm thanh như nào dùng vào việc gì Giả sử như viền gân vải có thể dùng loa trầm hoặc trung trầm, viền mút mềm đa phần dùng làm loa trầm, viền cao su dày nên chỉ sử dụng cho Sub điện.c. Spider, Damper (màng nhện): Là thành phần vô cùng quan trọng và lao động nặng nhọc nhất trong củ loa, khi đưa nguồn tín hiệu điện vào,loa di chuyển nhưng phải luôn quay về vị trí cân bằng để tổ chức cho một số tín hiệu theo sau. Nó hoạt động như 1 cái lò xo, độ cứng của nó tuỳ vào ý đồ nhà thiết kế, ngoài ra nó còn giúp cho cuộn dây hoạt động đúng tâm. Độ động của củ loa phụ thuộc rất lớn vào độ nảy của màng nhện(lò xo) này. Màng nhện cấu tạo với hình dạng( một số nếp gấp) không giống nhau , vật liệu không giống nhau sẽ cho âm thanh khác nhau . Việc sản xuất màng nhện tương tự như luyện thép, phải sử lý keo & thời điểm hấp nhiệt để đạt được độ cứng độ dẻo mong muốn . Loa nếu dùng quá lâu, sức mạnh quá lớn sẽ làm lão hoá (mỏi) màng nhện khiến âm thanh không còn rõ nét và ầm ì . Màng nhện quyết định chất lượng cao củ loa về độ bền âm thanh theo thời gian . Màng nhện bị rách bị hư sẽ là 1 tai hoạ nếu bạn không thể tìm được đúng loại. những loa cao cấp nhu cầu phải có thời điểm chạy rà chính là 1 phần tôi luyện cho màng nhện được làm việc tối ưu. Magnet (nam châm): thường có 3 loại Alnocol, Ferrite, neodymium: Alnicol: là vật liệu dùng trong những loa ngày xưa (1940-1965), Đây là loại có từ trường rất mạnh ngày nay ít còn được dùng do rất mắc, loại này tuy tốt nhưng nếu hoạt động liên tục ở sức mạnh cao sẽ dẫn tới sự truyền nhiệt độ từ cuộn dây vào nam châm làm cho nó giảm lực và không tự hồi phục, loại ferrite khi nguội lại có khả năng tự phục hồi từ trường. Để vòng dây làm việc tối ưu nó cần được đặt trong một miền từ trường cao, miền này chính nó là khe từ nhỏ hẹp chỉ vài mm. Để tập trung thông lượng từ trường tại đây mọi người dùng một số miếng sắt dẫn từ. phối hợp với thanh nam châm gọi chung là từ mạch. Cấu tạo mạch từ (gồm nam châm & các miếng sắt dẫn từ) của nam châm alnicol (thường là mạch nội từ) tốt về âm thanh hơn nếu so với cấu trúc mạch từ ferrite do có ít khoảng trống trong mạch khi hệ dao động ít gây ra tạp âm. Ferrtie: có lực từ yếu hơn alnicol ( cùng khối lượng)là loại dùng thường gặp nhất nó rẻ & khó bị khử từ khi làm việc ở sức mạnh cao. Thường mạch từ của Ferrite là loại ngoại từ. Neodymium: Là sự kết hợp một số điểm mạnh của 2 loại trên, từ mạnh & khó bị khử từ. không chỉ do gọn nó còn được dùng trong những loa xe hơi, micro v.v. ngày nay do giá thành đã giảm khá nhiều một số hãngloa danh tiếng cũng đã sản xuất rất nhiều loa dùng vật liệu này. Vật liệu từ không tác động đến chất lượng âm thanh, nam châm ferrite cũng cho lực từ mạnh nhưng sẽ cồng kềnh, những vật liệu từ mạnh do nhỏ gọn sẽ có được cấu trúc mạch từ ưu việt hơn cho âm thanh. Nam châm là loại vật liệu đặc biệt nó có khả năng bị khử từ khi nhiệt độ quá cao, nếu bị làm rớt cấu trúc của nó cũng thay đổi , nó không như cục sắt thường thì đâu. Nếu cần sử dụng âm thanh công suất lớn (loa sân khấu), bạn cần chọn củ loa có vòng ổn định từ (bằng nhôm hay đồng) trên Top plate hoặc miếng chụp trên pole Piece. Nó có nhiệm vụ hạn chế dòng điện xoáy bảo đảm loa hoạt động thường xuyên ở sức mạnh cao.
